De naam Curringherveld werd ontleend aan het boek ‘Van Curringhe en Korhoenders, een geschiedenis van Kornhorn’, van de stichting Historie Kornhorn, uit 1994. De naam ‘Curringhe Horne‘ werd voor het eerst genoemd in een stuk uit circa 1600.

Op 4 december 1692 doen belijdenis in de kerk te Doezum: Jan Hemkes en Antie Faeckes, eheluiden, uit de Curringhorne. Op 28 mrt. 1706 doet belijdenis in de kerk te Grootegast: Anke Fockes huisvrouw van Eme Peters in de Kurringhorn. In het kerkregister van Noordwijk zijn genoemd Tijmen Idskes en Grietjen Jenties, echte-luide, op 1 mei 1718 met attestatie uit Curringhorn. De naam De Kornhorn valt pas in 1808.

In 1828 bracht een schoolmeester te Doezum Curringhe in verband met de jacht op korhoenders omdat ‘dit wild hier in menigte verkeerde’…

Korhoen – Natuurfotografie klasse-site: www.hanbouwmeester.nl

Het achtervoegsel inghe, ingh of ing, soms ook ink, is een toponiem van ‘enk‘, (ook wel eng of es genoemd): de Oost-Nederlandse term voor de oude, hoge bouwlanden op de zandgronden in de directe omgeving van een dorp, algemeen voorkomend in Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel en Drenthe. Honderden veldnamen en familienamen uit deze provincies kennen dan ook deze achtervoegsels.

In het Systeem van Bodemclassificatie voor Nederland (De Bakker & Schelling, 1989) worden deze oude zandbouwlanden benoemd als enkeerdgronden; ze hebben een donkerbruine of zwarte bovengrond (de zgn. eerdlaag) van tenminste 50 cm dikte, die ontstond door eeuwenlange bemesting met potstalmest. Als strooisel werden grasplaggen, bosstrooisel of heideplaggen gebruikt; hoe meer heideplaggen hoe zwarter de eerdlaag. In het algemeen geldt: hoe ouder de bewoning, hoe dikker de eerdlaag; een grove vuistregel is circa 10 cm ophoging in 100 jaar.

Bestudering van de Bodemkaart van Nederland 1:50000 kaartblad 6-Oost (Stiboka, 1981) van onze omgeving (zie onderstaand) leert dat de naam Curringhe inderdaad kan wijzen op ‘oude bouwlanden’. De drie donkerbruine clusters op de kaart zijn zgn. hoge zwarte enkeerdgronden (code zEZ23); er zijn dus -niet verwonderlijk in onze omgeving- vooral heideplaggen gebruikt en zij liggen op de ‘gasten’ (zandruggen), bij de oudste bewoningen van Lutjegast en Doezum/Grootegast.

Opmerkelijk is ‘de es van Noordwijk‘, met code zEZ23x, waarbij de toevoeging …x betekent dat er al tussen 40 (50) en 120 cm diepte slecht waterdoorlatende keileem wordt aangetroffen (roze stippen op de kaart). Er moet hier sprake geweest zijn van een kleine ‘zandopduiking’ in een verder ‘vijandige’ omgeving van zeer natte heidevelden en veen. Ergens begin 1300 (!) is de kerk van Noordwijk al gebouwd (zie kerknoordwijk).

Wij vinden dit terug in de bodemvorming: de boerenbevolking bij de kerk heeft in al die tijd op het bouwland een cultuurdek van meer dan 50 cm doen ontstaan.

Ook bij Kornhorn en Opende blijken, met name langs de provincialeweg, door de mens opgehoogde cultuurdekken voor te komen, maar hier zijn ze minder dik, namelijk van 30 tot 50 cm. Deze gronden worden laarpodzolgronden genoemd; ze zijn grijsbruin op de kaart met code cHn23, al-dan-niet met de toevoeging …x, met keileem in de ondergrond (Bron: De Nederlandse bodem in kleur, De Bakker en Edelman-Vlam, 1976).

Het Curringherveld bestaat vrijwel geheel uit laarpodzolen, hetzij zonder ondiep voorkomend keileem (code cHn23) dan wel met keileem in de ondergrond (CHn23x), zoals aangetroffen bij de bodemclassificatie van een profielkuil naast de akker bij de schuilhut (zie onderstaand). Deze laarpodzol heideontginningen zijn jonger dan de essen en navenant zijn de eerdlagen minder dik. Deze ‘wat minder oude’ bouwlanden werden ook vaak enk, eng of ing(h) genoemd.

 

Tenslotte het tussenvoegsel –r– in Curringherveld. De ervaring leert dat plaatsnamen eindigend op een klinker (e of o) worden vervoegd met een -r- tot -veld, -zand of -veen.

Bijvoorbeeld bij Weerdinge ligt het Weerdingerveld; bij Koekange het Koekangerveld; bij Balinge het Balingerzand; bij Orvelte het Orvelterveld ; bij Balloo het Ballooerveld; bij Eese het Eeserveen; bij Peize het Peizerwold; bij Valthe ligt Valthermond en bij Curringhe het Curringherveld!